آشنایی با سردخانه صنعتی

سردخانه صنعتی چیست؟

ذخیره سازی سرد بخش بسیار مهمی از صنعت انجماد است، به این منظور از سردخانه صنعتی استفاده می شود.. برای این که سردخانه صنعتی به خوبی کار کند تا به بهره وری کامل برسد، باید ساختار سردخانه صنعتی را به خوبی درک کنید.

یکی از اجزای ضروری در ساختار سردخانه صنعتی کمپرسور است. برای رفع نیاز های استفاده امروزی در بازار، برند های مختلف کمپرسور وجود دارد. پر طرف دار ترین کمپرسور ها از نوع، اسکرا و پیستون هستند.

تاریخچه اختراع سردخانه

در اواسط قرن نوزدهم یخدان هایی دوجداره برای نگهداری مواد غذایی به بازار آمد، که در میان جداره های آن ها از خاک اره و کاه جهت عدم تبادل هوای محیط بیرون با هوای داخل یخدان همانند عایق استفاده شده بود. تکه های یخ در داخل این یخدان ها شرایط جهت نگهداری مواد گوشتی را به مدت حدودا یک هفته فراهم می‌ ساخت.

پس از آن در سال ۱۹۱۵ میلادی سیستم هایی که از طریق کمپرسور و گاز ازت برای نگه داشتن مواد غذایی بهره می گرفت و تا حدود زیادی به یخچال های امروزی شباهت داشت، به اختراع رسید. درون این سیستم های سردخانه می توانستند بین یک و نیم تا دو سال مواد غذایی را به خوبی و بدون افت کیفیت نگهداری نمایند.

مراحل ساخت سردخانه صنعتی

با توجه به اهمیت سردخانه صنعتی باید سه مرحله ابتدایی ساخت را در نظر داشت، ابتدا باید مکان احداث سردخانه صنعتی مشخص شود، زیرا معمولا ظرفیت سردخانه صنعتی با توجه به ابعادی که در نظر گرفته می‌ شود و بسته به محلی که در آن استقرار می یابد، باید استاندارد های لازم را داشته باشد، تا از بروز مشکلات احتمالی در حین بهره برداری از سردخانه صنعتی جلوگیری شود.

در قسمت بعدی محوطه سازی برای مهیا کردن شرایط آماده سازی سردخانه صنعتی به شمار می‌ رود. کار هایی که برای محوطه سازی انجام می شود نظیر دیوار کشی و مسطح کردن زمین که با انجام خاک برداری و خاک ریزی و در پایان، خیابان کشی و جدول گذاری صورت می پذیرد.

بعد از آماده سازی محوطه، به مرحله ساخت سوله سردخانه صنعتی می‌ رسیم که از مهم ترین و جدی ترین مراحل ساخت سردخانه صنعتی می باشد و بخش‌ های مهم و حیاتی همانند فوندانسیون و دیوارکشی سوله، اجرای سازه فلزی و در انتها تاسیسات و کف سازی از اساسی ترین بخش های ساخت سردخانه صنعتی به شمار می‌ روند.

چرا سردخانه صنعتی؟

به طور کلی با پیشرفت جوامع بشری به افزایش جمعیت و صنعتی شدن شهر ها، نیاز به نگهداری و ذخیره سازی مواد غذایی به عنوان یک الزام، مورد توجه قرار گرفت. با ابداع سیکل تبرید تراکمی و یخچال ها، گامی بزرگ در این راستا برداشته شد.

سردخانه صنعتی به عنوان مهم‌ ترین و اصلی‌ ترین تجهیزات انجماد و نگهداری مواد غذایی مصرف مطرح می باشد، که به طور کلی به دو دسته زیر صفر و بالای صفر دسته بندی می شوند.

دما، رطوبت و میزان آب اکسیژن موجود در سردخانه صنعتی تاثیر مستقیم و مهمی در کیفیت و مدت زمان نگهداری مواد غذایی دارد.

به لحاظ ساختار سردخانه ها می توانند کوچک، صنعتی و متحرک باشند که بسته به حجم ذخیره سازی و نیاز بهره برداری، مورد استفاده قرار می گیرند. از سردخانه های صنعتی در صنایع دارویی و الکترونیکی نیز استفاده می‌ شود.

در طراحی و ساخت سردخانه صنعتی، نوع و حجم محصول، دمای نگهداری، شرایط محل نصب سردخانه صنعتی، میزان تردد در طول شبانه‌ روز و تجهیزات موجود در داخل سردخانه مهم هستند و باید در نظر گرفته شوند.

آیا می توان از سردخانه صنعتی بالای صفر به عنوان سردخانه صنعتی زیر صفر استفاده کرد؟

این سوال، یکی از سوالات پر تکرار است، که در پاسخ باید گفت:

به طور کلی خیر اما با تعویض سوزن اکسپنشن تا حدود منفی ۷ درجه سانتی گراد می توان دمای سردخانه را کاهش داد.

کمپرسور سردخانه های بالای صفر

سردخانه های بالای صفر برای نگهداری مواد به کار می روند که نیاز به انجماد نداشته و تنها حفظ درجه حرارت محیط برایشان اهمیت دارد. به عنوان مثال، نگهداری محصولات لبنی، دارویی و ... نیاز به سردخانه های بالای صفر دارند. به طور معمول، محدوده دمای سردخانه های بالای صفر بین صفر درجه سانتی گراد تا حدود پانزده درجه سانتی گراد می باشد.

البته در برخی از سردخانه های متحرک و کانتینری ممکن است این محدوده دمایی، حد بالا تری نیز داشته باشد. در حقیقت انتخاب محدوده دمایی سردخانه های بالای صفر درجه بستگی به شرایط آب و هوایی، نوع محصول انبار شده و هدف اصلی ساخت سردخانه صنعتی دارد.

برای ساخت سردخانه های بالای صفر باید از کمپرسور های با توان عملکردی و ظرفیت تراکمی بالا تری استفاده کرد. انتخاب اشتباه نوع کمپرسور سردخانه صنعتی  به عنوان مثال استفاده از کمپرسور های زیر صفر، باعث می‌ شود تا خیلی زود عملکرد کمپرسور مختل شده و به دلیل ضعف موتور، بسوزد.

کمپرسور سردخانه های زیر صفر

از سردخانه های زیر صفر جهت انبار کردن محصولاتی استفاده می شود که نیاز به سرمای زیاد دارند و اصطلاحا باید آن ها را منجمد کرد. به عنوان مثال، محصولات گوشتی و پروتئینی و همچنین برخی از محصولات لبنی همانند بستنی، در این دسته قرار می گیرند.

محدوده دمای عملکرد سردخانه های زیر صفر از حدود منفی پنج درجه سانتی گراد شروع شده و تا منفی چهل و پنج درجه سانتی گراد نیز قابل کاهش می باشد.

کمپرسور انتخابی برای سردخانه های زیر صفر دارای ظرفیت تراکمی پایین تری است و توان عملکردی آن نیز پایین‌ تر از سردخانه های بالای صفر است. آن چه در کمپرسور های زیر صفر اهمیت دارد، سرعت گردش سیال مبرد در طول سیکل تبرید است.

به همین جهت قطر لوله مکش کمپرسور باید بزرگ تر از حالت معمول باشد و قطر لوله دهش نیز تنگ تر شود تا گاز در طول سیکل سرعت بیشتری پیدا کند.

نکته دیگر در کمپرسور سردخانه های زیر صفر، امکان انتخاب کمپرسور های چند مرحله ای به جای کمپرسور های تک مرحله ای می باشد.

مراقبت از کمپرسور های سردخانه صنعتی

• عملکرد کنترلر ها را بررسی کنید.
• سطح روغن کمپرسور، کیفیت روغن و امولسیون را بررسی کنید و در صورت لزوم آن را جایگزین کنید.
• تمام خطوط و شلنگ ها (مبرد، مویرگی) را بررسی کنید.
• دریچه های مبرد های مرتبط را بررسی کنید.
• تمام فیلتر ها و صافی ها را بازرسی و تعویض کنید.
• واشر ها و مهر و موم مکانیکی را بازرسی و تعویض کنید.
• ارتعاشات و دما را کنترل کنید.
• تراز را بررسیکنید.
• یک تعمیر اساسی انجام دهید.
• اجزای الکتریکی را بررسی کنید.
• اتصالات برق را محکم کنید.

تعیین بار سرمایشی سردخانه صنعتی و نقش آن در انتخاب نوع کمپرسور

پس از مشخص شدن نوع محصول مورد نظر و نوع سردخانه صنعتی انتخابی، نوبت به تعیین ظرفیت سرمایش مورد نیاز سردخانه می رسد.

در این مرحله باید تمامی بار های برودتی سردخانه صنعتی محاسبه شود و بعد از آن به سراغ مرحله بعد رفت. جهت انتخاب کمپرسور سردخانه صنعتی مناسب، لازم است ظرفیت سرمایشی سردخانه تعیین شود و سپس با توجه به اطلاعات کسب شده، نوع کمپرسور انتخاب شود.

برای انجام این محاسبات از قبل باید یک سری اطلاعات را مشخص کرد. از جمله این که محل احداث سردخانه صنعتی، ابعاد مورد نظر برای احداث سردخانه و دمای مورد نیاز برای نگهداری از محصول باید مشخص شود.

مراحل تعیین بار های برودتی سردخانه صنعتی

• تعیین گرمای ورودی به فضای سردخانه صنعتی از طریق دیوار ها و سقف سردخانه بر اثر اختلاف دمای فضای بیرون و داخل سردخانه
• تعیین گرمای ورودی به فضای سردخانه بر اثر باز و بسته شدن درب ها
• تعیین گرمای ورودی به فصل سردخانه بر اثر ورود محصولات جدید به سردخانه و اختلاف دمای موجود بین محصولات دمای سردخانه
• تعیین گرمای ورودی به فضای سردخانه در محصولات کشاورزی که اصطلاحا تنفس دارند و در نتیجه تولید گرما می کنند.
• تعیین بار های گرمایی متفرقه ناشی از ورود و خروج افراد، منابع روشنایی سردخانه صنعتی، ماشین آلات صنعتی و ...

انجام محاسبات بالا لازم است زیر نظر یک مهندس ناظر انجام شده و برآورد های اولیه برای راه اندازی نیز صورت گیرد.